Trong quan hệ hợp đồng lao động thì có rất nhiều trường hợp người sử dụng lao động sử dụng những chủ thể đặc biệt để tham gia vào giao kết hợp đồng. Bài viết này sẽ tập trung phân tích nếu người sử dụng lao động muốn sử dụng những người lao động thì cần đáp ứng những quy định gì của pháp luật.
1. Cơ sở pháp lý
– Bộ Luật lao động 2012 (sau đây gọi tắt là BLLĐ)
– Nghị định 05/2015/NĐ-CP hướng dẫn Bộ luật lao động
– Nghị định 148/2018/NĐ-CP sửa đổi Nghị định 05/2015/NĐ-CP hướng dẫn Bộ luật lao động
– Nghị định 95/2013/NĐ-CP Quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực lao động, bảo hiểm xã hội và đưa người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng
2. Nội dung
2.1. Đối với lao động chưa thành niên
Lao động chưa thành niên theo quy định tại điều 161 của BLLĐ là người dưới 18 tuổi.
Các quy định khác tại BLLĐ như sau:
Điều 162. Sử dụng người lao động chưa thành niên
- Người sử dụng lao động chỉ được sử dụng người lao động chưa thành niên vào những công việc phù hợp với sức khoẻ để bảo đảm sự phát triển thể lực, trí lực, nhân cách và có trách nhiệm quan tâm chăm sóc người lao động chưa thành niên về các mặt lao động, tiền lương, sức khoẻ, học tập trong quá trình lao động.
- Khi sử dụng người lao động chưa thành niên, người sử dụng lao động phải lập sổ theo dõi riêng, ghi đầy đủ họ tên, ngày tháng năm sinh, công việc đang làm, kết quả những lần kiểm tra sức khoẻ định kỳ và xuất trình khi cơ quan nhà nước có thẩm quyền yêu cầu.
=> Nhiệm vụ chính của người dưới 18 tuổi là học tập, bất kỳ đất nước nào cũng cần một lực lượng lao động hùng hầu về tri thức và để làm được điều đó thì nhà nước cần phải ra những chính sách nhằm hạn chế việc sử dụng lao động dưới 18 tuổi. Thêm vào đó, vào độ tuổi này thì những đối tượng này là chưa được hoàn thiện về mặt thể chất nên cần phải kiểm tra sức khỏe của các thành viên này thường xuyên, nếu không tuân theo thì có thể bị phạt theo quy định của pháp luật.
Về nguyên tắc thì quy định tại điều 163 như sau:
Điều 163. Nguyên tắc sử dụng lao động là người chưa thành niên
- Không được sử dụng lao động chưa thành niên làm những công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm hoặc chỗ làm việc, công việc ảnh hưởng xấu tới nhân cách của họ theo danh mục do Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội chủ trì phối hợp với Bộ Y tế ban hành.
- Thời giờ làm việc của người lao động chưa thành niên từ đủ 15 tuổi đến dưới 18 tuổi không được quá 08 giờ trong 01 ngày và 40 giờ trong 01 tuần.
Thời giờ làm việc của người dưới 15 tuổi không được quá 4 giờ trong 01 ngày và 20 giờ trong 01 tuần và không được sử dụng làm thêm giờ, làm việc vào ban đêm.
- Người từ đủ 15 tuổi đến dưới 18 tuổi được làm thêm giờ, làm việc vào ban đêm trong một số nghề và công việc theo quy định của Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội.
=> Xét về thể chất thì tại thời điểm đó những người từ đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi thì chưa hoàn thiện về mặt thể chất vì vậy nếu làm quá 08 tiếng một ngày, làm việc vào ban đêm sẽ ảnh hưởng đến thể chất của họ cũng như quá trình hình thành tâm sinh lý của người lao động đó.
Đối với người dưới 15 tuổi thì ngoài mặt sức khỏe thì đây là thời điểm mà việc học văn hóa với họ là quan trọng hơn cả nên họ sẽ phải được tạo điều kiện để đi học, nâng cao trình độ của bản thân. Nếu làm quá 04 giờ thì sẽ ảnh hưởng đến quá trình học tập của lao động ấy.
- Không được sử dụng người chưa thành niên sản xuất và kinh doanh cồn, rượu, bia, thuốc lá, chất tác động đến tinh thần và các chất gây nghiện khác;
=> Người chưa thành niên là những người chủ tương lai của đất nước. Thế nên, nếu cho họ tiếp xúc với rượu, bia, thuốc lá. Lâu dần sẽ khiến họ sa vào các chất gây nghiện đó. Ảnh hưởng đến quá trình phát triển tự nhiên của họ cũng như nên kinh tế quốc dân.
- Người sử dụng lao động phải tạo cơ hội để người lao động chưa thành niên và người dưới 15 tuổi tham gia lao động được học văn hoá.
=> Việc tạo cơ hội ngoài việc tuân thủ các quy định về giờ làm với đối với đối tượng này thì người sử dụng lao động có thể mở lớp ngay tại công ty để đào tạo cho các nhân viên của mình.
Về hình thức sử phạt nếu vi phạm nhưng quy định trên thì quy định tại khoản 2 – Điều 19 trong nghị định 95/2013 như sau:
Điều 19. Vi phạm quy định về lao động chưa thành niên
2. Phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 15.000.000 đồng đối với người sử dụng lao động có một trong các hành vi sau đây:
a) Sử dụng người dưới 15 tuổi mà không ký kết hợp đồng lao động bằng văn bản với người đại diện theo pháp luật;
b) Sử dụng lao động chưa thành niên làm việc quá thời giờ làm việc quy định tại Khoản 2 Điều 163 của Bộ luật lao động;
c) Sử dụng người từ đủ 15 tuổi đến dưới 18 tuổi làm thêm giờ, làm việc vào ban đêm, trừ một số nghề, công việc được pháp luật cho phép.
Như vậy, mức phạt có thể lên tới 15 triệu đồng.
2.2. Sử dụng lao động dưới 15 tuổi
Điều 164. Sử dụng lao động dưới 15 tuổi
1. Người sử dụng lao động chỉ được sử dụng người từ đủ 13 tuổi đến dưới 15 tuổi làm các công việc nhẹ theo danh mục do Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội quy định.
Những công việc nhẹ theo danh mục có thể kể đến như Diễn viên: múa; hát; xiếc; điện ảnh; sân khấu kịch
2. Khi sử dụng người từ đủ 13 tuổi đến dưới 15 tuổi thì người sử dụng lao động phải tuân theo quy định sau đây:
a) Phải ký kết hợp đồng lao động bằng văn bản với người đại diện theo pháp luật và phải được sự đồng ý của người từ đủ 13 tuổi đến dưới 15 tuổi;
b) Bố trí giờ làm việc không ảnh hưởng đến giờ học tại trường học của trẻ em;
c) Bảo đảm điều kiện làm việc, an toàn lao động, vệ sinh lao động phù hợp với lứa tuổi;
3. Không được sử dụng lao động là người dưới 13 tuổi làm việc trừ một số công việc cụ thể do Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội quy định.
Khi sử dụng người dưới 13 tuổi làm việc thì người sử dụng lao động phải tuân theo quy định tại khoản 2 Điều này.
=> Điều này có nghĩa là người sử dụng lao động cần phải tạo điều kiện hết sức để người lao động dưới 13 tuổi được cấp sách đến trường, phát triển bản thân.
Việc không ký hợp đồng bằng văn bản với người đại diện theo pháp luật của người lao động sẽ bị phạt từ 10 triệu đến 15 triệu đồng theo quy định tại điểm a – khoản 2 – Điều 19 của nghị định 95/2013 ở trên
Đối với việc sử dụng người dưới 13 tuổi làm việc thì sẽ bị phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 25.000.000 đồng theo quy định tại khoản 3 của điều 19 của nghị định 95/2013.
Điều 165. Các công việc và nơi làm việc cấm sử dụng lao động là người chưa thành niên
- Cấm sử dụng người chưa thành niên làm các công việc sau đây:
a) Mang, vác, nâng các vật nặng vượt quá thể trạng của người chưa thành niên;
b) Sản xuất, sử dụng hoặc vận chuyển hóa chất, khí gas, chất nổ;
c) Bảo trì, bảo dưỡng thiết bị, máy móc;
d) Phá dỡ các công trình xây dựng;
đ) Nấu, thổi, đúc, cán, dập, hàn kim loại;
e) Lặn biển, đánh bắt cá xa bờ;
g) Công việc khác gây tổn hại cho sức khoẻ, an toàn hoặc đạo đức của người chưa thành niên.
=> Những công việc được liệt kê ở trên đòi hỏi người lao động phải có một sức khỏe nhất định để thực hiện nó. Có nguy hiểm đến tính mạng, sức khỏe của người lao động trong quá trình lao động (như phá dở công trình xây dựng) hoặc trong tương lai như hàn kim loại. Vì thế, người sử dụng lao động không được cho người lao động làm những việc được liệt kê ở trên. Nếu không thì,
Người sử dụng lao động sẽ bị phạt với mức quy định tại điểm a – khoản 3 – Điều 19 của nghị định 95/2013.
- Phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 25.000.000 đồng đối với người sử dụng lao động có một trong các hành vi sau đây:
a) Sử dụng lao động là người chưa thành niên làm công việc, tại nơi làm việc bị cấm sử dụng theo quy định tại Điều 165 của Bộ luật lao động;
Về cấm sử dụng người chưa thành niên:
- Cấm sử dụng người chưa thành niên làm việc ở các nơi sau đây:
a) Dưới nước, dưới lòng đất, trong hang động, trong đường hầm;
b) Công trường xây dựng;
c) Cơ sở giết mổ gia súc;
d) Sòng bạc, quán bar, vũ trường, phòng hát karaoke, khách sạn, nhà nghỉ, phòng tắm hơi, phòng xoa bóp;
đ) Nơi làm việc khác gây tổn hại đến sức khoẻ, sự an toàn và đạo đức của người chưa thành niên.
=> Những nơi làm việc trên sẽ khiến cho người lao động bị ảnh hưởng về thể chất như: dưới nước, dưới lòng đất, công trường xây dựng.
Còn nhưng nơi làm việc ảnh hưởng đến tinh thần như: cơ sở giết mở gia sức, sòng bạc, quán bar, vũ trường.
- Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội quy định danh mục tại điểm g khoản 1 và điểm đ khoản 2 Điều này.
=> Nếu như vi phạm những quy định trên thì sẽ bị Phạt tiền theo quy định tại điểm a – khoản 3 – Điều 19 của nghị định 95/2013. Phạt từ 20.000.000 đồng đến 25.000.000 đồng đối với người sử dụng lao động có một trong các hành vi sau đây:
a) Sử dụng lao động là người chưa thành niên làm công việc, tại nơi làm việc bị cấm sử dụng theo quy định tại Điều 165 của Bộ luật lao động;
3. Kết Luận
Nhiệm vụ chính của người dưới 18 tuổi là học tập, độ tuổi này thì người lao động chưa được hoàn thiện về mặt thể chất nên cần phải kiểm tra sức khỏe của các thành viên này thường xuyên, nếu không tuân theo thì có thể bị phạt theo quy định của pháp luật.
Xét về thể chất thì tại thời điểm lao động những người từ đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi thì chưa hoàn thiện về mặt thể chất vì vậy nếu làm quá 08 tiếng một ngày, làm việc vào ban đêm sẽ ảnh hưởng đến thể chất của họ cũng như quá trình hình thành tâm sinh lý của người lao động đó. Người dưới 15 tuổi thì cần phải có nhiều thời gian để học tập, trau dồi văn hóa nên không làm quá 04 tiếng một ngày.
Về mặt môi trường, nếu cho họ tiếp xúc với rượu, bia, thuốc lá. Lâu dần sẽ khiến họ sa vào các chất gây nghiện đó. Ảnh hưởng đến quá trình phát triển tự nhiên của họ cũng như nền kinh tế quốc dân.
Việc tạo cơ hội để người lao động học tập thì ngoài việc tuân thủ các quy định về giờ làm với đối với đối tượng này thì người sử dụng lao động có thể mở lớp ngay tại công ty để đào tạo cho các nhân viên của mình.
Những công việc bị cấm đòi hỏi người lao động phải có một sức khỏe nhất định để thực hiện nó. Có nguy hiểm đến tính mạng, sức khỏe của người lao động trong quá trình lao động (như phá dở công trình xây dựng) hoặc trong tương lai như hàn kim loại. Nhưng nơi làm việc bị cấm là những nơi ảnh hưởng đến sự phát triển về thể chất và tinh thần của người lao động dưới 18 tuổi.
Người sử dụng cần tuân thủ những quy định ở trên. Nếu như vi phạm thì họ sẽ phải chịu một mức phạt theo quy định tại điều 19 của nghị định 95/2013.
Trên đây là bài viết điều khoản về chủ thể lao động là người chưa thành niên trong chuỗi bài viết về hợp đồng lao động của chúng tôi. Cảm ơn quý khách đã tham khảo, Luật Minh Mẫn luôn sẵn sàng tư vấn, soạn thảo, dịch và tham gia ký kết hợp đồng cho khách hàng.
