Trong khi giao kết hợp đồng, không phải lúc nào giá hợp đồng cũng ổn định, vì thế các bên cần tham khảo các quy định của pháp luật cũng như ý kiến của luật sư để có thể thỏa thuận giá một cách hợp lý nhất. Bài viết này sẽ cung cấp những phân tích cho khách hàng về những phân tích liên quan đến điều khoản về điều chỉnh giá hợp đồng.
1. Cơ sở pháp lý
– Luật xây dựng 2014
– Nghị định 37/2015/NĐ-CP hướng dẫn về hợp đồng xây dựng
– Thông tư 09/2016/TT-BXD hướng dẫn hợp đồng thi công xây dựng công trình do Bộ trưởng Bộ Xây dựng ban hành
– Thông tư 07/2016/TT-BXD hướng dẫn điều chỉnh giá hợp đồng xây dựng do Bộ trưởng Bộ Xây dựng ban hành
2. Nội dung
Dưới đây là điều khoản mẫu:
Điều 9. Điều chỉnh giá hợp đồng
9.1. Giá hợp đồng trọn gói: giá hợp đồng được điều chỉnh khi bổ sung khối lượng ngoài phạm vi Hợp đồng đã ký kết (ngoài phạm vi công việc phải thực hiện theo thiết kế).
Khi có khối lượng công việc bổ sung ngoài phạm vi Hợp đồng đã ký kết thì các bên phải lập phụ lục hợp đồng bổ sung, trong đó cần xác định rõ về khối lượng công việc bổ sung và đơn giá áp dụng.
Đối với các công việc phát sinh đã có đơn giá trong hợp đồng thì áp dụng đơn giá trong hợp đồng đã ký. Đối với các công việc bổ sung chưa có đơn giá trong Hợp đồng, thì đơn giá mới được xác định theo hướng dẫn của Bộ Xây dựng và các thoả thuận trong Hợp đồng.
Trường hợp Chủ đầu tư cắt giảm khối lượng công việc hoặc hạng mục trong hồ sơ thiết kế thuộc phạm vi công việc phải thực hiện theo Hợp đồng đã ký kết thì giá hợp đồng phải giảm tương ứng với phần giá trị khối lượng công việc không phải thực hiện.
=> Tức cho dù đã thỏa thuận chọn giá hợp đồng trọn gói nhưng các bên vẫn có thể thỏa thuận về sự thay đổi giá thanh toán. Tuy nhiên, nếu như đề xuất thay đổi này của nhà thầu được nhà tư vấn kiểm định và nhà thầu chấp thuận thì nhà thầu mới có thể thi công, đảm bảo thanh toán các khoản tăng giá nếu không nhà thầu sẽ phải tự chịu hoàn toàn các chi phí gia tăng này. Việc cắt giảm khối lượng công việc phải đảm bảo không được làm giảm chất lượng công trình theo tiêu chuẩn xây dựng và phải được sự kiểm định của nhà tư vấn cũng như sự chấp nhận của nhà thầu.
Tại 12.1 về Công trình được đo lường của Fidic thì cũng yêu cầu nhà thầu phải liệt kê rõ ràng các khoản thanh toán mà mình sẽ được nhận tương ứng trong hợp đồng đối với đã hồ sơ đề nghị thanh toán tạm ứng và hồ sơ đề nghị thanh toán hoàn thành. Sau đó, nhà tư vấn sẽ xem xét hồ sơ và tiến hành đo lường lại bằng cách thông báo cho nhà thầu, nhà thầu sẽ phải cùng nhà tư vấn kiểm tra, đo lường, nếu nhà thầu không tham gia thì xem như đã chấp nhận sự đo lường của nhà tư vấn. Cuối cùng, sau khi nhận được thông báo của nhà thầu về kết quả đo lường, nếu như sau 14 ngày kể từ ngày nhận được kết quả mà nhà thầu không có phản hồi bằng văn bản thì xem như là đã đồng ý với kết quả đã nêu.
9.2. Giá hợp đồng theo đơn giá cố định
a) Đối với khối lượng công việc phát sinh lớn hơn 20% khối lượng công việc tương ứng ghi trong Hợp đồng thì đối với khối lượng công việc thực hiện từ 21% trở đi các bên có thể thoả thuận đơn giá mới cho khối lượng tăng thêm.
b) Đối với khối lượng công việc phát sinh nhỏ hơn hoặc bằng 20% khối lượng công việc tương ứng ghi trong Hợp đồng thì áp dụng đơn giá trong hợp đồng, kể cả đơn giá đã được điều chỉnh theo thoả thuận tại mục d khoản này.
c) Khối lượng công việc phát sinh chưa có đơn giá trong Hợp đồng thì đơn giá mới được xác định theo hướng dẫn của Bộ Xây dựng và các thoả thuận trong Hợp đồng.
d) Khi giá nhiên liệu, vật tư, thiết bị do nhà nước áp dụng biện pháp bình ổn giá theo quy định của Pháp lệnh giá có biến động bất thường hoặc khi nhà nước thay đổi chính sách về thuế, tiền lương ảnh hưởng trực tiếp đến giá hợp đồng và được phép của cấp quyết định đầu tư thì các bên lập dự toán bổ sung và phụ lục hợp đồng bổ sung. Dự toán bổ sung được lập theo hướng dẫn của Bộ Xây dựng và các thoả thuận trong Hợp đồng.
=> Quy định trên chỉ mang tính chất tham khảo vì thông tư 07/2016 không quy định cụ thể là bao nhiêu phần trăm sẽ thay đổi đơn giá nhưng các bên có thể thỏa thuận trước để đến thời điểm phát sinh, các bên sẽ dựa vào đó và thanh toán, tránh để mất thời gian của nhau. Tức là đối với những phần vượt trên 20% thì các bên có thể lập một đơn giá tính mới cho các vật liệu bị tăng giá hoặc giá nhân công, còn dưới 20 thì các bên có thể giữ nguyên giá trị công trình. Tuy nhiên, các khoản tăng giá này cần được nhà thầu đề xuất ngay khi phát hiện cần tăng giá, tránh tự ý thay đổi để tránh tranh chấp sau này. Vì ban đầu thấy giá hợp lý thì chủ đầu tư mới chọn nhà thầu này để thi công về sau lại tăng giá thì không được phép trừ những nguyên nhân khách quan mà thôi.
9.3. Giá hợp đồng theo đơn giá điều chỉnh
Việc điều chỉnh giá hợp đồng được thực hiện.
Thanh toán trên cơ sở khối lượng công việc thực tế hoàn thành (kể cả khối lượng tăng hoặc giảm, nếu có) được nghiệm thu tương ứng với giai đoạn thanh toán nhân với đơn giá đã Điều chỉnh theo thỏa thuận hợp đồng. Trường hợp trong kỳ thanh toán chưa đủ Điều kiện để Điều chỉnh đơn giá thì sử dụng đơn giá trong hợp đồng hoặc đơn giá đã tạm Điều chỉnh để tạm thanh toán. Khi đã đủ Điều kiện để xác định đơn giá Điều chỉnh thì các bên phải xác định lại giá trị thanh toán cho giai đoạn đó theo đúng đơn giá đã Điều chỉnh và thanh toán cho bên nhận thầu.
=> Điều này có nghĩa là các bên sẽ thanh toán dựa trên công việc thực tế hoàn thành. Dựa vào giá nhân công, nguyên vật liệu tăng giảm tại thời điểm xây dựng mà các bên sẽ tiến hành thanh toán vào theo đơn giá tại thời điểm đó (Tuỳ điều kiện cụ thể về nội dung điều chỉnh, phạm vi, căn cứ điều chỉnh để áp dụng các tình huống cụ thể tại thông tư này).
9.4.Trường hợp Hợp đồng bị ảnh hưởng bởi các yếu tố bất khả kháng thì điều chỉnh theo Điều 20 [Rủi ro và bất khả kháng].
Khoản 20.7. Điều 20 về rủi ro và bất khả kháng của hợp đồng quy định như sau:
20.7. Chấm dứt Hợp đồng do bất khả kháng, thanh toán, hết trách nhiệm
Nếu việc thực hiện công trình cơ bản đang được tiến hành bị cản trở liên tục trong thời gian … ngày do bất khả kháng đã được thông báo theo khoản 20.5 của Hợp đồng [Thông báo về bất khả kháng] hoặc trong nhiều khoảng thời gian mà tổng số là trên … ngày do bất khả kháng đã được thông báo, thì một trong hai bên có thể gửi thông báo chấm dứt Hợp đồng cho bên kia. Trong trường hợp này, việc chấm dứt Hợp đồng sẽ có hiệu lực … ngày sau khi có thông báo.
Đối với trường hợp chấm dứt này, Chủ đầu tư sẽ phải thanh toán cho Nhà thầu:
a) Các khoản thanh toán cho bất kỳ công việc nào đã được thực hiện mà giá đã được nêu trong Hợp đồng;
b) Chi phí cho thiết bị và vật tư được đặt hàng cho công trình đã được chuyển tới cho Nhà thầu, hoặc những thứ Nhà thầu có trách nhiệm chấp nhận giao hàng: thiết bị và vật tư này sẽ trở thành tài sản (và là rủi ro) của Chủ đầu tư khi đã được Chủ đầu tư thanh toán, và Nhà thầu sẽ để cho Chủ đầu tư tuỳ ý sử dụng;
c) Mọi chi phí hoặc trách nhiệm khác mà trong trường hợp bất khả kháng Nhà thầu phải chịu để hoàn thành công trình;
d) Chi phí di chuyển các công trình tạm và thiết bị của Nhà thầu khỏi công trình và trả lại các hạng mục thiết bị này cho công trình của Nhà thầu;
e) Chi phí bồi thường cho đội ngũ nhân viên và các người lao động được Nhà thầu thuê cho toàn bộ thời gian liên quan đến công trình vào thời điểm chấm dứt Hợp đồng.
=> Như vậy, trong trường hợp bất khả kháng thì chủ đầu tư sẽ phải chịu toàn bộ những thiệt hại bị gây ra bởi sự kiện đó gây ra. Chủ đầu tư phải bồi thường bởi vì nhà thầu đã thực hiện tốt nghĩa vụ của mình, họ phải tự bỏ tiền để mua vật tư xây dựng, thuê nhân công. Cho nên quy định này là hoàn toàn hợp lý, giúp cho đơn vị nhà thầu yên tâm để tiến hành xây dựng công trình.
3. Kết luận
Khi tham gia ký kết hợp đồng thi công xây dựng, các bên sẽ phải đưa vào hợp đồng của mình điều khoản về điều chỉnh giá hợp đồng. Về việc điều chỉnh giá hợp đồng thì các bên sẽ điều chỉnh theo quy định tại điều khoản mẫu ở trên. Giá hợp đồng trọn gói, giá hợp đồng theo đơn giá cố định, giá hợp đồng theo đơn giá điều chỉnh, trường hợp Hợp đồng bị ảnh hưởng bởi các yếu tố bất khả kháng thì chủ đầu tư sẽ phải thanh toán toàn bộ chi phí cho nhà thầu: phí mua vật liệu, thuê nhân công, phí bảo hành…
Về giá hợp đồng trọn gói, cho dù đã thỏa thuận giá ban đầu nhưng các bên vẫn có thể thỏa thuận về sự thay đổi giá thanh toán. Tuy nhiên, nếu như đề xuất thay đổi này của nhà thầu được nhà tư vấn kiểm định và nhà thầu chấp thuận thì nhà thầu mới có thể thi công, đảm bảo thanh toán các khoản tăng giá nếu không nhà thầu sẽ phải tự chịu hoàn toàn các chi phí gia tăng này. Việc cắt giảm khối lượng công việc phải đảm bảo không được làm giảm chất lượng công trình theo tiêu chuẩn xây dựng và phải được sự kiểm định của nhà tư vấn, sự chấp nhận của nhà thầu.
Đối với giá hợp đồng theo đơn giá cố định, các bên có thể tham khảo cách xử lý đối với những công việc có vượt trên 20% thì các bên có thể lập một đơn giá tính mới cho các vật liệu bị tăng giá hoặc giá nhân công, còn dưới 20 thì các bên có thể giữ nguyên giá trị công trình. Tuy nhiên, các khoản tăng giá này cần được nhà thầu đề xuất ngay khi phát hiện cần tăng giá, tránh tự ý thay đổi để tránh tranh chấp sau này. Vì ban đầu thấy giá hợp lý thì chủ đầu tư mới chọn nhà thầu này để thi công về sau lại tăng giá thì không được phép trừ những nguyên nhân khách quan mà thôi.
Còn với giá hợp đồng theo đơn giá điều chỉnh thì điều này có nghĩa là các bên sẽ thanh toán dựa trên công việc thực tế hoàn thành. Dựa vào giá nhân công, nguyên vật liệu tăng giảm tại thời điểm xây dựng mà các bên sẽ tiến hành thanh toán vào theo đơn giá tại thời điểm đó.
Trên đây là bài viết điều khoản về điều chỉnh giá hợp đồng trong chuỗi bài viết về hợp đồng thi công xây dựng của chúng tôi. Cảm ơn quý khách đã tham khảo, Luật Minh Mẫn luôn sẵn sàng tư vấn, soạn thảo, dịch và tham gia ký kết hợp đồng cho khách hàng.
